امروزه تقریباً تمامی خودروهای وارداتی و چندین مدل خودروی داخلی از مدل دریچه گاز برقی بهره می‌برند. در این مدل‌ها، سنسور مربوطه داخل خود محفظه‌ای که دریچه در آن قرار دارد تعبیه شده است. در برخی خودروهای داخلی ازجمله پژو ۲۰۶، سمند، دنا و یا رانا از مدل دریچه گاز برقی استفاده شده است. اما غالباً در تمامی خودروهای تولیدی شرکت سایپا از دریچه گاز معمولی استفاده شده است که سنسور دریچه گاز آن‌ها بر روی خود دریچه گاز نصب شده است.
در ادامه قصد داریم با سنسور دریچه گاز بیشتر آشنا شویم و علل خرابی آن را مورد بررسی قرار دهیم.
سنسور دریچه گاز چیست؟سنسور دریچه گاز از قطعات مهم هر خودرو در سیستم سوخت‌رسانی است. این قطعه عملا وظیفه دارد، فرآیند مخلوط شـدن هوا و سوخت را به طور دقیق و با نسبت صحیح کنترل کنـد. تزریق سوخت به محفظه احتراق خودرو با توجه به سیگنال‌های ارسالی از سنسور دریچه گاز، انجام می‌شود. این سنسور روی دریچه گاز و نزدیک به استپر موتور قرار دارد و توسط یک میله به پولکی که درون دریچه گاز وجود دارد متصل می‌شود. با باز و بسته شدن پولکی، سنسور، اطلاعاتی را به‌صورت ولتاژ برای کامپیوتر ارسال می‌کند. کامپیوتر با توجه به اطلاعات دریافتی میزان سوخت و هوا رو تنظیم می‌کند تا عملیات احتراق و پاشش سوخت به‌درستی در موتور خودرو انجام شود. اگر بخش‌هایی که بر عملکرد سنسور تأثیرگذار هستند هیچ‌گونه مشکلی نداشته باشند، میزان مصرف خودرو در حد استاندارد خواهد بود.
اهمیت سنسور دریچه گاز در خودروقطعه سنسور دریچه گاز خودرو، موظف است که ای سی یو را از موقعیت دریچه گاز مطلع کند. با توجه به نقش کاربردی سنسور دریچه گاز در عملکرد درست خودرو، در صورت خرابی این قطعه، اتومبیل دچار مشکل خواهد شد. اگر سنسور دریچه گاز خودرو، کار خود را به‌درستی انجام ندهد، در این حالت، ECU، اطلاعات درستی از عملکرد خودرو دریافت نمی‌کند و به اصطلاح خودرو خوب گاز نمی‌خورد. در نتیجه این وضعیت، دور موتور دچار عیب می‌شود.
علائم خرابی سنسور دریچه گاز- کاهش قدرت پیشرانه
زمانی که موقعیت یا زاویه سوپاپ گاز به درستی گزارش نشود احتمال ورود هوای بیشتر به مخلوط سوخت و هوا وجود خواهد داشت و این موضوع کاهش قدرت پیشرانه را در پی دارد. عکس این اتفاق نیز می‌تواند رخ دهد که دلیل آن اختلال در عملکرد سنسور دریچه گاز خواهد بود و چنین موضوعی منجر به کاهش عملکرد کلی پیشرانه و برخی مشکلات دیگر خواهد شد.
- مشکل در شتاب گیری خودرو
از آنجایی که خرابی سنسور دریچه گاز خودرو می‌تواند باعث کاهش قدرت تولیدی پیشرانه شود بنابراین احتمال تأخیر در شتاب گیری آن وجود خواهد داشت. در برخی حالات نیز شاید راننده شاهد شتاب گیری ناخواسته باشد. درصورتی‌که مشکلات مربوط به این قطعه رفع نشود مصرف سوخت بیشتر می‌شود و طول عمر پیشرانه کاهش می‌یابد.
- افزایش مصرف سوخت
یک سنسور دریچه گاز معیوب یا کثیف می‌تواند اطلاعات نادرستی را به ECU بفرستد و باعث مصرف سوخت بیشتری نسبت به حالت عادی شود. این وضعیت شبیه حالتی است که گردوغبار و آلاینده‌ها در اطراف سوپاپ دریچه گاز جمع شده و مانع ورود جریان هوا به پیشرانه می‌شوند که نتیجه آن احتراق ناقص خواهد بود.
- دور موتور بالا در حالت ثابت
در حالتی که این سنسور اطلاعات درستی از عملکرد سوپاپ گاز را به ECU نفرستد دور موتور خودرو در حالت درجا بیشتر از حد استاندارد خواهد بود. البته در برخی موارد زمانی که موتور خودرو سرد باشد و گاز دهید خودرو خاموش خواهد شد که علت آن معیوب بودن سنسور دریچه گاز است.
- روشن شدن چراغ چک
همان‌طور که گفته شد سنسور موردبحث مسئول بررسی موقعیت سوپاپ گاز است که آن نیز میزان هوای ورودی به پیشرانه را تنظیم می‌کند. اگر مشکلی در عملکرد سنسور به وجود آید عملکرد پیشرانه تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و چراغ چک آن روشن خواهد شد. در این صورت می‌بایست با مراجعه به نزد یک کارشناس خبره اقدام به بررسی مشکل از طریق دستگاه دیاگ کنید.
دلایل خرابی سنسور دریچه گاز- یکی از عوامل خرابی سنسور دریچه گاز، آب خوردن به سنسور است. رانندگانی که خودرو خود را به کارواش برده و موتور آن را شستشو می‌دهند حتماً باید سوکت تمام سنسورها از جمله سنسور دریچه گاز را توسط باد خشک کنند. معمولاً کارواش‌های جدید به دستگاه مربوطه برای این مورد مجهز هستند.
- دیگر عاملی که در خرابی این سنسور تأثیرگذار است فشار آوردن بیش‌ازحد معمول و گاز دادن زیاد به خودرو است. دور موتور خودرو را تا حد کاتاف (زمانی که سوپاپ ورودی موتور به خاطر فشار ناگهانی و بیش‌ازاندازه بسته شده و ورود هوا یا سوخت به داخل پیستون برای لحظاتی متوقف می‌شود) بالا نبرید تا آسیبی به سنسور دریچه گاز وارد نشود. با توجه به کیفیت پایین اجناس موجود در بازار، نباید فشار زیادی به ماشین وارد شود تا قطعات فابریک خودرو خراب نشوند.
- کثیف بودن محفظه دریچه گاز و کثیف ماندن به مدت طولانی نیز باعث خراب شدن سنسور دریچه گاز می‌شود. اگر محفظه داخل دریچه گاز به مدت طولانی کثیف بوده و جرم گرفته باشد، باعث باز ماندن پولکی می‌شود. اگر پولکی باز باشد، به دنبال آن سنسور دریچه گاز نیز باز شده و به‌اندازه ۱ یا ۲ درجه تغییر زاویه پیدا می‌کند. زاویه داشتن طولانی‌مدت مقاومت متغیر را دچار خرابی خواهد کرد. در چنین حالتی، حتی با شستن و تمیز کردن محفظه داخل دریچه گاز، سنسور به حالت قبل خود بازنمی‌گردد و باید تعویض شود.
دریچه گاز در کنار استپر موتور، عملیات گاز خوردن خودرو را انجام می‌دهند. سنسور دریچه گاز با کم یا زیاد بودن مصرف سوخت خودرو نیز ارتباط مستقیم دارد. در نتیجه، خرابی سنسور دریچه گاز، باعث گاز خوردن بی‌دلیل خودرو می‌شود و به‌دنبال آن، باعث مصرف بالای سوخت می‌شود. کامپیوتر موتور خودرو با توجه به اطلاعات دریافتی از سنسور موقعیت دریچه گاز، میزان سوخت و هوا را تنظیم می‌کند تا عملیات احتراق و پایش سوخت، به‌درستی در موتور خودرو انجام شود.
اگر بخش‌هایی که بر عملکرد سنسور تاثیر‌گذار هستند، هیچ‌گونه مشکلی نداشته باشند، میزان مصرف خودرو در حد استاندارد خواهد بود. در شرایطی که سنسور دریچه گاز عملکرد درستی داشته باشد، خودرو در دور آرام بدون مشکل حرکت می‌کند و به اصطلاح کپ نخواهد کرد. شتاب‌گیری ناگهانی خودرو هنگام رانندگی، قدرت شتاب نداشتن آن یا تکان خوردن شدید خودرو هنگام شتاب‌گیری، مربوط به عدم تنظیم میزان مخلوط سوخت و هوا به میزان مناسب است.