منطقه آزاد، محدوده ای است که از نظر اقتصادی امتیازات ویژه ای دارد. در مناطق آزاد قوانین تجارت مانند معافیت های مالی، عوارض گمرک و برخی فرآیندهای اداری کمی آسان تر از سایر نقاط کشور است. در حال حاضر یکی دغدغه های افراد، ورود خودرو از مناطق آزاد به سایر شهرها است. با وجود محدودیت هایی که در حال حاضر وجود دارد امکان ورود خودرو از مناطق آزاد بدون دریافت پلاک گذر موقت امکان پذیر نیست. البته برخی طرح ها در حال بررسی است که به موجب آن ها امکان ورود خودروهای وارداتی به سایر نقاط کشور امکان پذیر خواهد بود.
نکات مهم خرید خودرو در منطقه آزاد
مناطق آزاد تجاری ایران از جمله مناطق مهم اقتصادی هستند که برای تسهیل تجارت، جذب سرمایه گذاری خارجی و ایجاد اشتغال تأسیس شده اند. از جمله مزایای این مناطق، معافیت های مالیاتی، تسهیل واردات و صادرات، و امکان واردات خودروهای خارجی با تعرفه های پایین یا بدون تعرفه است. همین ویژگی ها باعث شده تا خرید خودرو در مناطق آزاد برای بسیاری از شهروندان، به خصوص ساکنان این مناطق یا کسانی که به دنبال خرید خودروهای لوکس یا خاص هستند، جذاب باشد. اما آیا خرید خودرو در منطقه آزاد بدون چالش است؟ چه نکاتی باید در نظر گرفته شود؟ در این مقاله، به بررسی نکات مهم خرید خودرو در مناطق آزاد تجاری مانند کیش، قشم، اروند، انزلی، ماکو و چابهار خواهیم پرداخت.
آشنایی با مناطق آزاد و قوانین کلی آن ها
مناطق آزاد ایران تحت نظارت “دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی” اداره می شوند. این مناطق دارای قوانینی خاص هستند که با سرزمین اصلی (مناطق غیرآزاد) تفاوت دارند.
مهم ترین ویژگی آن ها در حوزه خودرو:
- معافیت گمرکی برای واردات خودرو
- محدودیت تردد خودروها به داخل کشور
- تعرفه وارداتی بسیار پایین تر نسبت به سایر مناطق کشور
برخی از مناطق آزاد مهم در ایران عبارتند از: کیش، قشم، آبادان، اهواز، بندر انزلی، ماکو و چابهار
مزایای خرید خودرو در مناطق آزاد
خرید خودرو در این مناطق، مزایای متعددی برای ساکنین یا فعالان اقتصادی به همراه دارد:
- قیمت پایین تر خودرو: خودروهای وارداتی در مناطق آزاد به دلیل عدم پرداخت عوارض گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، و سایر هزینه ها، معمولاً با قیمتی بین 30 تا 50 درصد ارزان تر از بازار داخلی عرضه می شوند.
- تنوع بیشتر برندها: در مناطق آزاد، به دلیل سهولت واردات، تنوع برندهای اروپایی، آمریکایی، کره ای، ژاپنی و حتی چینی بسیار بالاست. خودروهایی که ورودشان به سرزمین اصلی ممنوع است، ممکن است در مناطق آزاد عرضه شوند.
- خودروهای خاص و لوکس: شما می توانید خودروهایی مانند بنز، بی ام و، لکسوس، دوج و شورولت را با قیمت بسیار پایین تر و بدون محدودیت های استاندارد وارداتی خریداری کنید.
محدودیت های تردد خودروهای مناطق آزاد
بزرگ ترین محدودیت خودروهای مناطق آزاد، ممنوعیت تردد در سرزمین اصلی است. تردد این خودروها فقط در محدوده جغرافیایی همان منطقه آزاد مجاز است.
- استثناها برای تردد به داخل کشور: در بعضی مناطق مانند اروند و انزلی، امکان دریافت مجوز تردد برای خودروهای پلاک منطقه آزاد در استان های هم جوار وجود دارد. مثلاً خودروهای پلاک اروند ممکن است بتوانند در خوزستان تردد کنند.
- مجوزهای موقت: برخی مالکان برای سفر به سایر مناطق کشور، از مجوزهای تردد موقت (عموماً 10 تا 20 روزه) استفاده می کنند، اما این مجوزها محدود بوده و نیاز به تمدید دارند.
شرایط خرید خودرو در منطقه آزاد
برای خرید خودرو در این مناطق، باید شرایط زیر را داشته باشید: داشتن مجوز سکونت یا فعالیت اقتصادی در منطقه، ثبت سفارش و ترخیص از گمرک منطقه آزاد
نکات مهم حقوقی و اداری
- انتقال مالکیت فقط در منطقه آزاد ممکن است: شما نمی توانید خودروی پلاک منطقه آزاد را در تهران یا مشهد یا اصفهان معامله کنید. انتقال مالکیت باید در همان منطقه انجام شود.
- بیمه نامه خودرو باید از شرکت های بیمه محلی باشد: شرکت های بیمه مستقر در منطقه آزاد موظف به ارائه بیمه بدنه و شخص ثالث هستند، اما ممکن است برخی از آن ها تحت نظارت کامل بیمه مرکزی نباشند.
- محدودیت خدمات پس از فروش: خدمات پس از فروش برندهایی مانند تویوتا، کیا، هیوندای یا برندهای اروپایی در مناطق آزاد ممکن است کامل نباشد یا نیاز به واردات قطعات داشته باشد.
معایب و ریسک های خرید خودرو در مناطق آزاد
- عدم امکان استفاده در سرزمین اصلی بدون مجوز
- افت قیمت زیاد هنگام فروش مجدد
- کمبود قطعات خاص برای برخی برندهای لوکس
- احتمال قاچاق یا سند جعلی در بازار خودروهای کارکرده
در ایران چند منطقه آزاد وجود دارد
احتمالاً تا به حال اسم منطقه آزاد تجاری را شنیده اید. اما اگر دقیقا نمی دانید منظور از این عبارت چیست، منطقه آزاد تجاری به مناطقی گفته می شود که برای انجام فعالیت ها و امور تجاری درنظر گرفته شده اند. این مناطق هم شامل نقاط بندری و هم شامل نقاط غیربندری هستند. مناطق آزاد دارای قوانین مخصوص به خود بوده و اکثر قوانین در آن ها راحت تر از سایر نقاط کشور است، از جمله قوانین مربوط به گمرک. از آنجایی که شرایط و قوانین مربوط به مناطق آزاد آسان تر است، مزایای بیشتری برای تجارت فراهم شده و رونق اقتصادی و کسب و کار تجاری در این نواحی بیشتر به چشم می خورد. در ایران 7 منطقه آزاد وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم.
- منطقه آزاد ماکو
ماکو در شمال غربی ایران قرار دارد و مراودات تجاری این منطقه با ترکیه و آذرباییجان انجام می شود. این منطقه همچنین دارای مناطق دیدنی بسیاری است که در جذب توریسم و گردشگر نیز بسیار حائز اهمیت می باشد.
- منقطه آزاد انزلی
با فروپاشی شوری سابق، بسیاری از کشورهای حاشیه دریای خزر از نظر تجاری اهمیت بالایی پیدا کردند. وجود منطقه آزاد انزلی جهت برقراری ارتباط با کشورهای این منطقه، برای کشور ما اهمیت بسیار بالایی دارد. منطقه آزاد انزلی از نظر جغرافیایی و تجاری بسیار حائز اهمیت است و بسیاری از فعالیت ها و امور تجاری کشور از طریق این منطقه انجام می شود.
- منطقه آزاد ارس
ارس در نقطه صفر مرزی و در همسایگی کشور آذرباییجان و ارمنستان قرار دارد. در منطقه ارس فعالیت های تجاری بی نظیری انجام شده که این منطقه را به یکی از مهم ترین مناطق تجاری ایران تبدیل کرده است.
- منطقه آزاد کیش
همیشه جزیره کیش به عنوان محلی برای فعالیت های تجاری بین ایران، هند و سایر کشورها درنظر گرفته می شد. صید مروارید از گذشته تا کنون در جزیره کیش رواج بالایی داشته و در حال حاضر نیز به آن پرداخته می شود. امروزه در منطقه آزاد کیش تجارت بیشتر در حوزه پوشاک، مواد غذایی، صنایع برقی، مواد شیمیایی و... در حال انجام است. شما می توانید بسیاری از برندهای لوکس و معتبر جهان را در جزیره کیش پیدا کنید.
- منطقه آزاد قشم
یکی دیگر از مناطق آزاد ایران جزیره قشم است که جزء بزرگ ترین جزایر ایران محسوب می شود. این جزیره قدمت بسیار بالایی از نظر تاریخی داشته و در حال حاضر نیز در تجارت بین الملل ایران نقش مهمی ایفا می کند. از جمله فعالیت های تجاری صورت گرفته در قشم می توان به تجارت سوخت، کشتی های خلیج فارس و... اشاره کرد. این منطقه دارای طبیعت زیبایی نیز هست که آن را به منطقه ای توریستی تبدیل کرده است.
- منطقه آزاد چابهار
ایران از طریق منطقه آزاد چابهار و دریای عمان با بنادر مهم تجاری جهان در ارتباط است. دریای عمان یکی از مهم ترین مناطق آبی و تجاری جهان است. این منطقه نیز دارای قدمت طولانی بوده و بسیاری از فعالیت ها و امور تجاری از طریق آن انجام می شود.
آیا می توانیم خودروهای لاکچری را از مناطق آزاد بخریم؟
خیر، به خودتان زحمت ندهید! چون قوانین مناطق آزاد تغییرات زیادی دارد و شما نمی توانید با ذهنیت چند سال پیش در پی خرید خودرو از این مناطق باشید. در سال های گذشته تفاوت قیمت خودروهای خارجی در مناطق آزاد مانند قشم و کیش نسبت به دیگر شهرهای ایران موجب می شد افرادی که تمایل به استفاده از خودروهای لاکچری داشتند، برای خرید این خودروها با قیمت های پایین تر به جاهایی مانند قشم و کیش سفر کنند.
متقاضیان خرید خودروهای خارجی می توانستند خودروهای مورد نظر خود را با نصف قیمت نسبت به تهران یا دیگر شهرها خریداری کنند، حتی با پرداخت عوارض و هزینه های عبور از گمرک هم، خرید خودروی خارجی از مناطق آزاد به صرفه تر بود و می شد با هزینه ای منطقی تر از طریق این مناطق، یک خودروی لاکچری خرید ولی دیگر نمی توانید روی این موضوع حساب کنید؛ چون واردات خودرو از مناطق آزاد هم در قوانین جدید با محدودیت های زیادی مواجه شده است. البته ترخیص خودروهای خارجی از طریق مناطق آزاد همواره با دردسرها و محدودیت هایی همراه بوده و بارها هم قوانین مربوط به این موضوع تغییراتی داشته است.
برای چه خودروهایی می توان پلاک ملی گرفت؟
تا ۱۰ سال پیش که قوانین واردات خودروی خارجی به مناطق آزاد قشم و کیش فرق داشت، این امکان وجود داشت که افراد به طور شخصی از کشورهای حاشیه خلیج فارس به خصوص از امارات خودرو وارد کنند و پس از پرداخت عوارض و ردشدن از گمرک ایران، آن را به سرزمین اصلی ببرند و با استفاده از پلاک شخصی با آن خودرو رفت و آمد کنند.
مدتی بعد این قانون تغییر کرد و تبصره های تازه ای برای واردات خودروهای خارجی از مناطق آزاد درنظر گرفته شد. طبق قوانین جدید، محدودیت ها برای واردات خودروهای خارجی بیشتر شد و خودروهایی در این مناطق خرید و فروش شده یا از گمرک ترخیص شوند که حتما در ایران نمایندگی داشته باشند. به عنوان مثال؛ خریدوفروش و ترخیص خودروهای آمریکایی مانند شورلت و رولزرویس در مناطق آزاد همواره ممنوع بوده است. علت این ممنوعیت هم این است که خودروهای آمریکایی در ایران نمایندگی ندارند.
خبر خوش هیأت دولت درباره خودروهای وارداتی
بهادری جهرمی در رابطه با واردات خودروهای سواری کارکرده گفت: با همکاری های بخش های مختلف دولت، آیین نامه واردات خودرو های نو اصلاح و ظرف روز های آتی ابلاغ خواهد شد و بر این اساس واردات و ترخیص خودرو های صفرکیلومتر حمل و نقل عمومی و خودرو های شخصی برقی و هیبریدی با تسهیل بیشتری انجام خواهد شد.
وی با اعلام خبر نصب پلاک ملی برای خودروهای مناطق آزاد گفت: آیین نامه اجرایی بند (ث) تبصره (۷) قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور راجع به صدور ثبت پلاک ملی خودرو های مناطق آزاد نیز تصویب شد و خودرو هایی که تا زمان ابلاغ آیین نامه در مناطق آزاد وارد شدند و جزء خودرو های ممنوعه نبودند، امکان واردات آن ها به سرزمین اصلی فراهم شد. امیدواریم با این امور به تامین نیاز بازار خودرو و رقابتی شدن بازار کمک جدی شود.